पाठ्यक्रम अगस्त 2023 : कक्षा 9 वीं से 12 वीं के
विद्यार्थियों को विषयवार कितना पाठ्यक्रम पढना
होगा ?
लोक शिक्षण संचालनालय द्वारा जारी I
आसानी से पढ़ें व् नोट करेंI
अध्ययन / अध्यापन हेतु पाठ्यक्रम अगस्त 2023
कक्षा 9 वीं सभी विषयों का अगस्त माह में पढ़ा / पढाया जाने वाला पाठ्यक्रम 👇
हिंदी - HINDI
क्षितिज भाग-1
गद्यखण्ड- दो बैलों की कथा - ( प्रेमचंद)
व्याकरण:-
(तत्सम, तद्भव, उपसर्ग, प्रत्यय, पर्यायवाची, विलोम, मुहावरे लोकोक्तियाँ, पत्र - लेखन (औपचारिक/ अनौपचारिक पत्र ), विराम चिह्न, वर्तनी परिचय एवं सुधार, देशज शब्द, विदेशी शब्द निबन्ध लेखन (रूपरेखा सहित), सन्धि परिचय एवं प्रकार, निपात शब्द
Beehive
Lesson-1. The Fun They Had Lesson-2.The Sound of Music Poetry
1. The Road Not Taken
2. Wind
Moments
Lesson-1. The Lost Child
Grammar-
Present Tense, Past Tense, Articles
Writing-Picture composition, Essay writing, Note-Making
Note - The Sound of Music Poetry के वीडियो देखने के लिए क्लिक करें 👇
👉Note-Making का वीडियो देखें के लिए क्लिक करें 👈
संस्कृत SANSKRAT
पञ्चमःपाठः– सूक्तिमौक्तिकम्
षष्ठः पाठः- भ्रान्तो बालः व्याकरणवीथि:
षष्ठः अध्यायः–उपसर्ग
सप्तमः अध्यायः -अव्यय
निबन्ध लेखनं, पत्रलेखनं
पाठगत व्याकरणम्
परियोजना कार्य
स्वपाठ्यपुस्तकात्
नोट - षष्ठः पाठः- भ्रान्तो बालः के प्रश्नोत्तर का वीडिओ देखने के लिए क्लिक करें 👈
सामाजिक विज्ञान SOCIAL SCIENCE
भूगोल :
अध्याय-2 भारत का भौतिक स्वरूप
इतिहास :
अध्याय-2 यूरोप में समाजवाद एवं रूसी क्रांति
राजनीति :
अध्याय-2 संविधान निर्माण
उपर्युक्त अध्यायों से संबंधित मानचित्र का अभ्यास, प्रायोजना कार्य \
विज्ञान SCIENCE
अध्याय-8 बल तथा गति के नियम
अध्याय-6 ऊतक
प्रायोगिक कार्य - वास्तविक विलियन, कोलाइडी विलियन एवं निलम्बन तैयार करना | लोहे
की छीलन (चूर्ण) एवं सल्फर का प्रयोग
प्रोजेक्ट कार्य - कोई भी दो प्रोजेक्ट
Note - बल तथा गति के वीडियो देखने के लिए क्लिक करें 👇
- अध्याय-6 ऊतक के वीडिओ देखें 👈
गणित MATHEMATICS
अध्याय 1 - संख्या पद्धति
अध्याय 2 - बहुपद
कक्षा 10वीं सभी विषयों का अगस्त माह में पढ़ा / पढाया जाने वाला पाठ्यक्रम 👇
हिन्दी
क्षितिज भाग-2
इकाईवार पाठ्यक्रम विभाजन माह अगस्त
काव्यखण्ड- रामलक्ष्मण - परशुराम संवाद (तुलसीदास))
गद्यखण्ड —– बालगोबिन भगत (रामवृक्ष बेनीपुरी)
व्याकरण - लोकोक्तियाँ, मुहावरे, छन्द (दोहा, चौपाई), कवि / लेखक परिचय, अनुच्छेद लेखन, विज्ञापन लेखन
अंग्रेजी ENGLISH
First Flight
Lesson-3. Two Stories about Flying
Lesson-4. From the Diary of Anne Frank Poetry
5. The Ball Poem
6. Amanda
Foot Prints without Feet
Lesson-3. The Midnight Visitor
Lesson-4. A Question of Trust
Grammar- Modals, Verbs (Finite & Non-Finite )
Writing- Formal and Informal Letters, Picture Composition
संस्कृत SANSKRAT
पञ्चमः पाठः
जननी तुल्यवत्सला
षष्ठः पाठः- सुभाषितानि व्याकरणवीथिः
षष्ठः अध्यायः उपसर्ग
सप्तमः अध्यायः अव्ययः
निबन्ध लेखनम्, पत्रलेखनम् च ।
पाठगत् व्याकरणम्
परियोजना कार्य -
स्वपाठ्यपुस्तकात्
सामाजिक विज्ञान SOCIAL SCIENCE
भूगोल
अध्याय-2 वन एवं वन्य जीव संसाधन
इतिहास
अध्याय - 2 भारत में राष्ट्रवाद
अर्थशास्त्र
अध्याय-3 मुद्रा और साख
उपर्युक्त अध्यायों से संबंधित मानचित्र का अभ्यास, प्रायोजना कार्य
मासिक परीक्षा
विज्ञान SCIENCE
अध्याय-9 प्रकाश-परावर्तन तथा अपवर्तन
अध्याय - 10 मानव नेत्र तथा रंग बिरंगा संसार
प्रायोगिक कार्य-
1. समतल दर्पण के द्वारा परावर्तन के नियम का सत्यापन करना ।
2. कांच के प्रिज्म से होकर प्रकाश किरण का मार्ग खींचना |
3. एक आयताकार कांच के गुटके पर विभिन्न आपतन कोणों के लिए प्रकाश किरण के
मार्ग को खीचना |
प्रोजेक्ट कार्य – कोई भी दो प्रोजेक्ट
मासिक टेस्ट
गणित MATHEMATICS
अध्याय 5 - समांतर श्रेणियां
अध्याय 6 - त्रिभुज
Note - समांतर श्रेणियों के वीडियो देखने के लिए क्लिक करें 👇
Note - त्रिभुज का वीडियो देखने के लिए क्लिक करें 👈
कक्षा 11 वीं -
सभी विषयों का अगस्त माह में पढ़ा / पढाया जाने वाला पाठ्यक्रम 👇
हिन्दी
आरोह भाग 1
काव्यखण्ड
मीरा
मेरे तो गिरिधर गोपाल
गद्यखण्ड
विदाई संभाषण (बाल मुकंद गुप्त )
वितान भाग 1
भारतीय गायिकाओं में बेजोड़ - लता मांगेशकर
(कुमार गंधर्व)
अभिव्यक्ति और माध्यम
पत्रकारिता के विविध आयाम
व्याकरण - शब्दशक्ति (परिचय एवं प्रकार )
शब्दगुण (परिचय एवं प्रकार), रस परिचय ( परिभाषा, अंग, प्रकार एवं उदाहरण )
Note - पत्रकारिता के विविध आयाम पर वीडियो देखने के लिए क्लिक करें 👈
अंग्रेजी ENGLISH
Hornbill
Lesson-3.Discovering Tut: The Saga Continues
Prose
Poetry-
3.The Voice of the Rain
Snapshots
Lesson-2. The Address
Grammar
Preposition, Compound sentences (co-ordinate clauses )
Writing-
Informal letter, Pragraph Writing
Reading-Reading Comprehension
नोट - The Voice of the Rain का वीडिओ देखें
संस्कृत SANSKRAT
पंचमः पाठः वीरः सर्वदमनः
व्याकरण–समास प्रकरणम् उपसर्ग, प्रत्यय कारक प्रयोगः
धातु रूपाणि, शब्दरूपाणि समास ।
पाठगत व्याकरणम्
भौतिक शास्त्र PHYSICS
अध्याय-3 समतल में गति
अध्याय - 4 गति के नियम
प्रत्येक विद्यार्थी को कोई भी दो प्रायोगिक कार्य एवं एक प्रायोजना कार्य अनिवार्यतः करवाया जाये । मासिक टेस्ट
रसायन शास्त्र chemistry
अध्याय 8–कार्बनिक रसायन की कुछ मूलभूत सिद्धांत एवं तकनीकें
अध्याय 4 - रासायनिक आबंधन एवं आण्विक संरचना
प्रयोग-तत्वों की पहचान (कार्बनिक )
जीव विज्ञान BIOLOGY
अध्याय-14 श्वसन और गैसो का विनिमय
अध्याय - 15 शरीर द्रव तथा परिसंचरण
अध्याय-16 उत्सर्जी उत्पाद एवं उनका निष्कासन प्रायोगिक कार्य - मानव श्वसन एवं परिसंचण से संबंधित स्थाई स्लाइडों का अध्ययन
Hint- Blood, Artery, vein, Heart, Lungs, trachea chart etc. मासिक परीक्षा
गणित MATHEMATICS
अध्याय-4 सम्मिश्र संख्याएं और द्विघातीय समीकरण ।
अध्याय-5 रैखिक असमिकाएँ ।
इतिहास history
अध्याय - भारतीय अर्थव्यवस्था (1950-1990)
अनुभाग दो- साम्राज्य ( कालक्रम दो - 100 ई.पू. से 1300 ई.)
अध्याय-2 तीन महाद्वीपों में फैला हुआ साम्राज्य
मानचित्र कार्य, प्रोजेक्ट कार्य
मासिक परीक्षा
नोट - तीन महाद्वीपों में फैला हुआ साम्राज्य का वीडिओ देखें 👇
राजनीतिशास्त्र POLITICAL SCIENCE
पाठ्यपुस्तक - भारत का संविधान : सिद्धान्त और व्यवहार
अध्याय - 3 विधायिका
अध्याय-4 कार्य पालिका
पाठ्यपुस्तक— राजनीतिक सिद्धान्त
अध्याय-3 समानता
अध्याय - 4 सामाजिक न्याय
पाठ्यपुस्तक पर आधारित प्रायोजना कार्य, अभ्यास व मासिक टेस्ट
भूगोल GEOGRAPHY
भौतिक भूगोल के मूल सिद्धांत
अध्याय - 5 भू-आकृतिक प्रक्रियाएँ
अध्याय-6 भू-आकृतियाँ तथा उनका विकास
भारत भौतिक पर्यावरण
अध्याय-2 संरचना तथा भूआकृति विज्ञान
• प्रायोगिक कार्य
अध्याय-2 मानचित्र मापनी
प्रायोजना कार्य:- नदियों की अवस्थाओं को प्रदर्शित करने वाला मॉडल बनाइए
मासिक परीक्षा
अर्थशास्त्र ECONOMICS
अर्थशास्त्र में सांख्यिकी:-
अध्याय - केन्द्रीय प्रवृत्ति की माप,
अध्याय - उदारीकरण, निजीकरण और वैश्वीकरण : एक समीक्षा
भारतीय अर्थव्यवस्था का विकास:-
पाठ्यपुस्तक पर आधारित प्रायोजना कार्य,
अभ्यास कार्य एवं मासिक परीक्षा
Note - अर्थशास्त्र में सांख्यिकी:- अध्याय - केन्द्रीय प्रवृत्ति की माप, के वीडियो देखने के लिए क्लिक करें 👇
लेखाशास्त्र ACCOUNTANCY
अध्याय-4 लेन-देनों का अभिलेखन - 2
अध्याय-5 बैंक समाधान विवरण
व्यावसाय अध्ययन BUSINESS STUDY
अध्याय-3 निजी, सार्वजनिक एवं भूमण्डलीय उपक्रम
अध्याय-4 व्यावसायिक सेवाएँ
कृषि के लिए उपयोगी विज्ञान एवं गणित के मूल तत्व
4. गुरूत्वाकर्षण - गुरूत्वबल त्वरण एवं सरल आवर्त गति
5. ऊष्मा - ऊष्मा एवं ताप परिभाषाएं, मापन
6. परमाणु संरचना - उसके घटक, मॉडल एवं सिद्धांत
प्रायोगिक कार्य–इन इकाइयों से संबंधित प्रयोग
फसल उत्पादन एवं उद्यान शास्त्र
5. मृदा- परिभाषा, निर्माण, संगठन, वर्गीकरण एवं विशेषताएँ
6. मृदा के भौतिक गुण-
7. अम्लीय एवं क्षारीय मृदाऐं - बनने के कारण, उनका प्रभाव, वर्गीकरण व सुधार
8. मृदा क्षरण एवं संरक्षण
प्रायोगिक कार्य— 1. आय - व्यय पत्रक तैयार करना 2. मृदा की अम्लीयता एवं क्षारीयता परीक्षण
पशुपालन, दुग्ध व्यवसाय, मुर्गी एवं मत्स्य पालन
4. पशुओं की उन्नत नस्लें, भैंसो की नस्लें 5. पशुओं के उन्नत नस्लें || गाय की नस्लेंप्रायोगिक कार्य - इन इकाइयों से सम्बंधित प्रयोग
कक्षा 12 वीं
सभी विषयों का अगस्त माह में पढ़ा / पढाया जाने वाला पाठ्यक्रम 👇
हिन्दी HINDI
आरोह भाग-2
काव्यखण्ड
1. कविता के बहाने ( कुँवर नारायण)
2. बात सीधी थी पर ( कुँवर नारायण)
कैमरे में बंद अपाहिज (रघुवीर सहाय )
गद्यखण्ड
काले मेघा पानी दे (धर्मवीर भारती )
अभिव्यक्ति और माध्यमः - कैसे बनती है कविता, नाटक लिखने का व्याकरण व्याकरणः–छन्द (सोरठा, कवित्त, सवैया, रुबाइयाँ) शब्दशक्ति (परिचय एवं प्रकार ) शब्दगुण- (परिचय एवं प्रकार), शब्द युग्म एवं प्रकार, मुहावरे लोकोक्तियाँ प्रायोजना कार्य
अंग्रेजी ENGLISH
Flamingo
Lession-4 The Rattrap Poetry
2. Keeping quiet
Vistas
3. Journey to the end of the Earth
4. The Enemy Grammar: Narration
Compound Sentence (Co-ordinate Clauses )
Writing: Advertisement, Article
संस्कृत SANSKRAT
चतुर्थः पाठः प्रजानुरंजको नृपः
पञ्चमः पाठः दौवारिकस्य निष्ठाव्याकरण - समास प्रकरणम्,अव्यय शब्दरूप – अकारान्त आकारान्त धातुरूप - लट्लकारः, लृट्लकारः
भौतिक शास्त्र PHYSICS
अध्याय-4 गतिमान आवेश और चुम्बकत्व
अध्याय - 5 चुम्बकत्व एवं द्रव्य
रसायन शास्त्र chemistry
अध्याय-4 - d एवं f ब्लोक के तत्व
अध्याय 5 – उपसहसयोजी योगिक
प्रयोग - 1. अकार्बनिक लवण का गुणात्मक विश्लेषण
नोट - उपसहसयोजी योगिक से सम्बंधित वीडिओ देखने के लिए क्लिक करें 👇
👉उपसहसयोजी योगिक भाग 2
अध्याय-4 - d एवं f ब्लोक के तत्व का वीडिओ देखें 👇
जीव विज्ञान BIOLOGY
अध्याय-4 वंशागति तथा विविधता के सिद्धांत
अध्याय - 5 वंशागति के आणविक आधार
प्रायोगिक कार्य- मेंडेलियन वंशागतिकी का किसी पौधे के विभिन्न रंग या आकार के बीजों का अध्ययन करना । तैयार वंशावली चार्टो की सहायता से आनुवंशिकी विशेषता जैसे जीभ का मुड़ना, रक्त समूह, वर्णान्धता का अध्ययन ।
मासिक टेस्ट
नोट - वंशागति तथा विविधता से सम्बंधित वीडिओ देखने के लिए क्लिक करें👈
गणित MATHEMATICS
अध्याय-5 साँतत्य तथा अवकलनीयता
अध्याय-6 अवकलन के अनुप्रयोग
इतिहास history
अध्याय-4 विचारक, विश्वास और इमारतें
सांस्कृतिक विकास (लगभग 600 ई.पू से 600 ईसवी तक )
भारतीय इतिहास के कुछ विषय (भाग - 2)
अध्याय - 5 यात्रियों के नजरिए
समाज के बारे में उनकी समझ
( लगभग 10वीं से 17वीं सदी तक )
मानचित्र कार्य, प्रोजेक्ट कार्य मासिक परीक्षा
राजनीतिशास्त्र POLITICAL SCIENCE
पाठ्यपुस्तक— समकालीन विश्व राजनीति
अध्याय-3 समकालीन दक्षिण एशिया
पाठ्यपुस्तक - स्वतंत्र भारत में राजनीति
अध्याय - 4 भारत के विदेश संबंध
पाठ्यपुस्तक पर आधारित : प्रायोजना कार्य, अभ्यास व मासिक टेस्ट
भूगोल GEOGRAPHY
मानव भूगोल के मूल सिद्धांत अध्याय-4 प्राथमिक क्रियाएँ अध्याय - 5 द्वितीयक क्रियाएँ
भारत लोग और अर्थव्यवस्था
अध्याय-2 मानव बस्तियाँ
• प्रायोगिक कार्य:-
अध्याय-2 आंकड़ो का प्रक्रमण
प्रायोजना कार्य:- स्वच्छ भारत मिशन की सफलता पर निबंध लिखिए
मासिक परीक्षा
नोट - भारत लोग और अर्थव्यवस्था का वीडिओ देखने के लिए क्लिक करें 👈
अर्थशास्त्र ECONOMICS
व्यष्टि अर्थशास्त्रः एक परिचय:-
अध्याय - उत्पादन तथा लागत
अध्याय- पूर्ण प्रतिस्पर्धा की स्थिति में फर्म का सिद्धांत
पाठ्यपुस्तक पर आधारित प्रायोजना कार्य,
अभ्यास कार्य एवं मासिक परीक्षा
समाज शास्त्र SOCIOLOGY
अध्याय 4
बाजार एक सामजिक संस्था के रूप में (भारतीय समाज )
अध्याय 2
सांस्कृतिक परिवर्तन (भारत में सामजिक परिवर्तन एवं विकास )
अध्याय 3
भारतीय लोकतंत्र की कहानियाँ (भारत में सामजिक परिवर्तन एवं विकास)
प्रोजेक्ट कार्य
राष्ट्रीय स्वास्थ्य नीति 2017 के महत्वपूर्ण लक्ष्य लिखिये ।
लेखाशास्त्र ACCOUNTANCY
लेखाशास्त्र भाग - 1
अध्याय-3 साझेदारी फर्म का पुनर्गठन - साझेदार की सेवानिवृत्ति / मृत्यु
अध्याय - 4 साझेदारी फर्म का विघटन
व्यावसाय अध्ययन BUSINESS STUDY
अध्याय-4 नियोजन
अध्याय-5 संगठन
नोट - नियोजन से संबधित वीडिओ देखें -
भाग 1 भाग 2
कृषि के लिए उपयोगी विज्ञान एवं गणित के मूल तत्व
5.कृषि मौसम विज्ञान –इकाइयों से संबंधित 6. कार्बनिक रसायन
प्रायोगिक कार्य - इन इकाइयों से संबंधित प्रयोग
फसल उत्पादन एवं उद्यान शास्त्र
5. पौध संरक्षण - 1:- परिभाषा, महत्व एवं आवश्यकता, खरपतवारः - अध्ययन व नियंत्रण
6. पौध संरक्षण - 2 : - कीट व रोगों का अध्ययन व नियंत्रण की विधियों, जैविक कीटनाशियों का अध्ययन |
इकाइयों से संबंधित प्रायोगिक कार्य एवं मासिक मूल्यांकन
पशुपालन, दुग्ध व्यवसाय, मुर्गी एवं मत्स्य पालन
4.पशुओं के सामान्य रोग–1:वर्गीकरण, खुरपका-मुंहपका वह पशुप्लेग रोग । 5. पशुओं के सामान्य रोग-2: लंगडी, गलघोट, एन्थ्रैक्सव थनैला ।
प्रायोगिक कार्य-इन इकाइयों से सम्बंधित प्रयोग
आपके लिए यह भी उपयोगी हो सकता है 👇
👉 अन्य विषयों के महत्वपूर्ण वीडियो लिंक आपके अनुरोध पर शेयर किये जा सकते हैं
0 टिप्पणियाँ
कमेंट करने के लिए आपका धन्यवाद